اما در این میان گروهی هستند که تاکنون به کرونا مبتلا نشده اند اما دائما استرس ابتلا آنها را آزار می دهد و در کنار تمامی نکات بهداشتی که رعایت می کنند، نگرانی هایی همیشگی همراهشان است و آرامش را از زندگی شان گرفته است.
در حال حاضر، بیشترین تمرکز بر رعایت پروتکل های بهداشتی و رعایت نکات برای حفظ سلامتی جسمی فرد قرار گرفته است، در حالی که تاثیراتی که کرونا از لحاظ روحی و روانی بر فرد می گذارد، شاید در بسیاری از موارد جبران ناپذیر باشد.
این تاثیرات بر گروهی از افراد همچون کودکان، زنان خانه دار و سالمندان که بیشتر زمانشان را در منزل می گذرانند، به نسبت بیشتر است.
نکته قابل توجه این است که کرونا وجود دارد، اما شاید تبلیغات بیش از حد و گاها ناسنجیده در فضای مجازی و رسانه ها نه تنها آگاه سازی را به درستی انجام نمی دهد، بلکه تاثیرات منفی نیز بر روحیه فرد می گذارد و نتیجه عکس ایجاد می کند.
بی توجهی به بار روانی کرونا بر کودکان و سالمندان
مجید پورخیاط، دکترای علوم ارتباطات اجتماعی، در گفتگو با خبرنگار عصراترک اظهار داشت: تازگی و ناشناخته بودن بیماری کرونا از یک سو و سرعت بالای سرایت آن در فضاهای گروهی از سوی دیگر موجب شد تا موج گسترده خبر پاندمی کرونا سریع تراز ویروس، از قاب شیشه ای تلویزیون و یا شبکه های اجتماعی وارد خانه ها و زندگی مردم شود.
وی ادامه داد: با این حال در جریان فرآیند پرسرعت آگاه سازی نسبت به این بحران و بمباران خبری در بسیاری از مناطق جهان و از جمله در ایران، پیگیری زیاد اخبار و آمارهای مرتبط با کرونا در شبکه‌های اجتماعی، عدم اطمینان و بزرگ نمایی خطرات از جمله عوامل تشدید کننده، بار روانی زیادی بر مردم و بخصوص گروههای حساس و آسیب پذیر جامعه وارد کند.
پورخیاط اضافه کرد: معیوب بودن فرآیند اطلاع رسانی و در نظرنگرفتن شرایط مخاطبان با نیازهای خاص برای بهره مندی از این آموزشها موجب ناکارآمدی چرخه آگاهی رسانی شد.
دکترای علوم ارتباطات اجتماعی خاطرنشان کرد: اکنون این نگرانی وجود دارد که بار روانی و استرس زیاد بر کودکان که در معرض اخبار و اطلاع رسانی های پی در پی رسانه ها قرار گرفته اند، ایجاد شود.
عدم درک درست از کرونا در کودکان و ایجاد افسردگی در آنها
وی یادآور شد: از سوی دیگر با توجه به انتشار اطلاعات درست و نادرست در خصوص مرگ کودکان بر اثر کرونا و همچنین محدودیت های موجود همچون تعطیلی مهدکودک ها و عدم حضور آنان در اجتماع و گروه های همسالان؛ استرس اعضای خانواده که در معرض این اخبار هستند به فرزندان منتقل می شود.
این کارشناس اجتماعی ادامه داد: علاوه بر این با به تصویر کشیدن اخباری از جمله فوت معلمان و اعلام اخباری مبنی بر این که کودکان و نوجوانان جزو گروه ناقلان بدون علامت هستند، سخت گیری های بیشتری به این گروه سنی می شود.
وی با اشاره به اینکه اطلاعات به درستی به گروه سنی کودک و نوجوان منتقل نمی شود، گفت: بنابراین ممکن است کودک اطلاعات جدید را با برداشت‌های نادرست قبلی ترکیب کند و به دلیل عدم درک صحیح از شرایط درگیر مسائل خیال پردازی و نوعی مقصر بودن و در نهایت افسردگی در مقابل مریضی و مرگ عزیرانشان شوند.
پورخیاط بیان داشت: برای اثبات این مطالب نیاز به جامعه آماری بالایی وجود ندارد، فقط کافی است از کودکان و نوجوانان اطراف خود سوالی راجع به اینکه در مورد کرونا چه می دانید پرسیده شود، که در مقابل آنها به سرعت اطلاعاتی را که دریافت کرده اند را اعلام می کنند، اما ترس و اضطراب از دست دادن خانواده و ایجاد مشکلات متعدد بر اثر این ویروس بیشترین نگرش آنان نسبت به این بیماری است.
دکترای علوم ارتباطات اجتماعی گفت: با توجه به اینکه نمی توان آینده بحران موجود را پیش بینی کرد، این هرج و مرج اطلاعاتی منجر به آسیب های روان اجتماعی خواهد شد.
ایجاد اضطراب و نگرانی کودکان در پساکرونا
وی خاطرنشان کرد: اگر از آثار سو این اتفاقات در این ایام چشم پوشی کنیم، آثار سو و اضطراب و نگرانی که در کودکان در پساکرونا و آینده ایجاد خواهد شد، قابل کنترل نخواهد بود.
پورخیاط بیان داشت: به طور کلی کودکان و نوجوانان اطلاعاتی را از طریق رسانه ها و شبکه های اجتماعی و حتی خانواده دریافت کرده اند، که گاهی اوقات دانستن یا ندانستن آن اطلاعات تاثیری در روند زندگی آنها نخواهد داشت و حتی ممکن است در معرض اطلاعات نادرست درباره بیماری کرونا قرار گرفته باشند.
وی ادامه داد: بنابراین بهتر است از کودک در مورد اطلاعاتی که در مورد بیماری شنیده است، سوال بپرسیم و میزان درستی این اطلاعات را بسنجیم و سعی کنیم دانسته‌های قبلی آنان را بفهمیم و آنها را اصلاح و تکمیل کنیم.
این کارشناس اجتماعی با اشاره به اینکه قرار‌گرفتن بیش از حد در معرض اطلاعات می‌تواند منجر به اضطراب و ترس شود، گفت: از زمان شیوع ویروس کرونا تاکنون بیشترین اخبار در صدر رسانه ها به دلیل وجود ارزش های خبری که دارد مربوط به کرونا و آثار اقتصادی و اجتماعی آن بوده و همه بزرگسالان در مورد آن صحبت می کنند.
تبدیل شدن کرونا به بحث روز در جمع خانواده ها
پورخیاط ادامه داد: شاید خانواده ها در مورد کرونا اطلاعات خاصی ندارند، اما در خصوص مشکلات و آثارآن در جمع خانواده صحبت می شود و این رفتارها و عملکرد بزرگسالان می تواند زنگ خطری برای بچه ها باشد.
وی اضافه کرد: تمام اتفاقات و گزارشاتی که در مورد ویروس کرونا پخش می شود، روی کودکان تاثیر می گذارد، بنابراین از مطرح کردن اطلاعات زیاد و غیر ضروری که باعث ایجاد ترس و وحشت در کودکان و نیز پیش آمدن سوالات بیشتر می شود، باید در محیط خانواده خودداری شود.
دکترای علوم ارتباطات اجتماعی با اشاره به اینکه کودکان و برخی نوجوانان مشکل خواندن متن و کاهش قدرت درک متون را دارند و بیشترین اطلاعات را از محتواهای تصویری دریافت می کنند، گفت: نکته قابل توجه این است که متاسفانه محتواهای تصویری تولید شده به خصوص در رابطه با پاندمی کرونا، دستاوردی جز برهم زدن آرامش فکری، ایجاد بی قراری و تلقی نمودن جهان و زندگی ناآرام و پر استرس حاصلی نخواهد داشت.
دور کردن کودکان از اخبار کرونایی
وی بیان داشت: درک اتفاقاتی که در اطراف رخ می دهد، اغلب برای کودکان دشوار و حل آن به تنهایی برایشان غیرممکن است و معنایی که در ذهن بزرگسالان از همه گیری این ویروس وجود دارد با ذهن کودکان متفاوت است، بنابراین باید کودکان در معرض اخباری که دارای معنایی متفاوت و در نهایت باعث کج فهمی و اضطراب می شود، قرار نگیرند.
پورخیاط گفت: بنابراین روزنامه نگاران و تولیدکنندگان محتوا در حوزه سلامت با درنظرگرفتن نیازها و شرایط خاص این گروه از مخاطبان، ضمن تولید انواع محتواهای نوشتاری، ویدئویی، صوتی باید الزامات و نیازهای مخاطبان را در نظر بگیرند.
این کارشناس مسائل اجتماعی افزود: نکته آخر این که ما در دورانی زندگی می کنیم که پدیده اخبار جعلی در واقع به سطح و مرحله تازه ای رسیده است که این مسئله از ابتدای تاریخ وجود داشته و الان به طور خیلی جدی در همه جای دنیا مطرح است.
وی اظهار داشت: در بدو پیدایش بحران اپیدمی کرونا انتشار اطلاعات نادرست در مورد این بیماری اتفاق افتاد، اما با همراهی رسانه ها با این جریان مقابله شد، بنابراین در اپیدمی های تهدیدکننده، رسانه ها نقشی بسیار اساسی می توانند ایفا کنند.
وی با بیان اینکه اثرات سوء اخبار جعلی، شایعات و اطلاعات غلط در اپیدمی ها و بحران ها، هزینه زیادی بر جامعه به خصوص گروه های حساس و آسیب پذیر تحمیل می کند، افزود: با گسترش رسانه های مجازی بی شناسنامه و انتشار اخبار نادرست و شایعات، نقش رسانه های رسمی جدی تر از گذشته شده است.
انتقال اضطراب و استرس های والدین به کودک در محیط خانه
مریم موسوی، کارشناس ارشد روانشناس بالینی نیز در گفتگو با خبرنگار عصر اترک گفت: در رابطه با موضوع کرونا، همچون سایر بحران ها و حوادث که گروه کودکان و سالمندان بیشترین آسیب را می بینند، این نیز به این گونه است.
وی ادامه داد: در بیماری کرونا باید علاوه بر اینکه به سلامت جسم توجه داریم و آن را مدیریت می کنیم،نباید از سلامت روانی غافل شویم، زیرا در این مواقع سلامت روانی بیشتر آسیب می بیند.
موسوی با بیان اینکه کرونا یک واقعیت است و از لحاظ روانی آسیب زیادی وارد کرده است، گفت: تا حدود زیادی کودکان تحت تاثیر والدین، بزرگترها و محیط قرار می گیرند، بنابراین اگر سلامت روان بچه ها را بخواهیم در کنار سلامت جسمی شان حفظ کنیم، باید آرامش را برای آنها فراهم کرد.
این کارشناس خاطرنشان کرد: این در حالی است که زمانی که کودک شاهد استرس اعضای خانواده باشد، قطعا این اضطراب به او نیز منتقل خواهد شد و ممکن است سلامتی روحی کودک تحت تاثیر قرار گیرد.
وی افزود: بنابراین همانطور که پروتکل های بهداشتی را در مقابله با کرونا رعایت می کنیم، برای اینکه بتوانیم سلامت روان خودمان و فرزندانمان را حفظ کنیم، نیز رعایت مواردی ضروری و لازم است.
آموزش تاب آوری به کودکان
موسوی ادامه داد: یکی از مسائلی که به حفظ سلامت ما و کودکانمان کمک خواهد کرد، آموزش تاب آوری به کودکان است، تاب آوری در واقع کمک می کند که بتوانیم با استرس و حوادث سختی که برای ما رخ می دهد، کنار بیاییم و به راحتی گذر داشته باشیم.
این کارشناس مسئول یکی دیگر از راهکارها را دور کردن کودک از بحث های کرونایی خواند و گفت: سعی شود در مورد اخبار کرونا، به خصوص در مورد مرگ و میرها زیاد صحبت نشود، زیرا این صحبت ها اول استرس را به والدین و بعد به کودکان وارد می کند.
موسوی بیان داشت: افکاری که در ذهن افراد شکل می گیرد، اگر مثبت باشد، احساس خوبی در فرد ایجاد می کند، بنابراین باید این افکار مدیریت شود که فرد حس خوبی را داشته باشد و از افکار منفی دور شود.
جایگزین کردن فعالیت های جذاب با افکار منفی
روانشناس بالینی مثبت کردن رفتار را نیز یکی دیگر از این راهکارها قلمداد کرد و گفت: والدین سعی کنند فعالیت های مثبت همچون نقاشی، کاردستی، رسیدگی به گل و گیاه و بازی و سایر فعالیت های جذاب برای کودکان را جایگزین افکار منفی و استرس های روانی کودک کنند.
موسوی گفت: همچنین باید پذیرفت که شرایط همیشه تحت کنترل فرد نخواهد بود و باید والدین نسبت به این قضایا آگاه باشند و آن را به فرزندانشان آموزش دهند، زیرا بیماری کرونا از مواردی است که تحت کنترل ما نیست، بنابراین نباید ذهن را روی موقعیت هایی که قابل کنترل نیستند، معطوف کرد.
آموزش سازگاری کودک با تغییرات و محدودیت های زندگی
این روانشناس بالینی بیان داشت: باید به بچه ها آموزش داده شود که تغییراتی در زندگی افراد ایجاد می شود و قطعا زندگی همیشه یکنواخت نیست و باید با آنها سازگار شد، بنابراین با پذیرش این که محدودیت هایی وجود دارد، به یک آرامش نسبی خواهد رسید و می تواند کمک کننده باشد.
موسوی همچنین یکی دیگر از راهکارهای دور کردن استرس و اضطراب از کودک را استراحت و خواب کافی خواند و گفت: آموزش کشیدن نفس های عمیق به کودکان تا حدی می تواند در احساس آرامش اثرگذار باشد.
پذیرش کرونا در قالب یک بیماری
وی در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر اینکه انتشار اخبار و برنامه های موضوع کرونا به صورت دائمی در شبکه های مختلف تلویزیونی و رسانه ها فارغ از بحث آگاه سازی که دارند، چه میزان می تواند نتیجه عکس داشته باشد، گفت: در این مورد باید سعی شود تا حدودی کودک را از ارتباط با این فضاها دور کرد و خیلی اجازه نداد که کودکان دائما برنامه های کرونایی را تماشا کنند و باید به نحوی تمرکزشان از روی این موضوع کم کرد.
این روانشناس بالینی خاطرنشان کرد: همچنین پذیرش اینکه کرونا نیز یک نوع بیماری است و قرار نیست همیشه بماند، می تواند به آرامش روحی و روانی کودک تاثیر بگذارد.
افزایش افسردگی ها، تاثیر روانی کرونا بر جامعه
علیرضا نیکزاد، رئیس اداره مشاوره دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی ادامه داد: شایع ترین و بیشترین تاثیری که بیماری کرونا روی سنین مختلف به ویژه کودکان و سالمندان از لحاظ روحی و روانی می گذارد، موضوع اضطراب، غمگین بودن و افسردگی های خفیف است.
وی با بیان اینکه کووید 19 به صورت بحران در جامعه نمایان شده است و پیش بینی می شود که بیماری های روحی و روانی بیشتر خودشان را نشان دهند، گفت: به همین دلیل آن چیزی که امروز در گروه های سنی مشاهده می شود، افسردگی های خفیفی هستند که فرد دچار یک نوع سردرگمی و احساس تنهایی و ناامیدی می شود.
نیکزاد اضافه کرد: بعد از ایجاد حالت های غمگین بودن در فرد، افکارهای منفی در اون ایجاد می شود و دو نشانه اصلی افسردگی شامل خلق افسرده و ناتوان بودن از فعالیت ها روی افراد ظاهر می شود.
این روانشناس بالینی افزود: تحت تاثیر این مشکلات روحی و روانی که کرونا ایجاد کرده است، افت تحصیلی در فرزندان به وجود خواهد آمد.
وی ادامه داد: عدم تحرک، عدم برقراری ارتباط، تغییراتی در خواب و سطح انرژی، ایجاد بی حوصله گی، بداخلاقی گاه اتفاق می افتد که گاهی در فرد افکاری همچون خودکشی ایجاد می شود.
ورزش و تحرک موثر در کاهش افسردگی
نیکزاد ادامه داد: اگر طی یک هفته مداوم فرد احساس غمگینی داشته باشد، برای مقابله با آن باید ابتدا آن شناسایی کرد، علائم خفیفی که در بیماری کرونا برای افراد ایجاد می شود، غمگینی با شدت بیشتر است.
وی گفت: همچنین بی حوصلگی، ناتوانی در خوابیدن، دوری از سایر اعضای خانواده، اشتغال ذهنی، کم تحملی، عصبانیت و زود از کوره در رفتن نشانه هایی هستند که در افراد دارای افسردگی خفیف ایجاد می شود و زمانی که نسبت به این موارد توجه نشود، شدت افسردگی بیشتر خواهد شد.
روانشناس بالینی گفت: برای برطرف کردن این افسردگی ها که براثر بیماری کرونا ایجاد شده است، فرد باید فعالیت های روز مره، تحرک و ورزش را داشته باشد و با فراهم شدن شرایط در محیط های باز و مطمئن با رعایت دستورالعمل های بهداشتی پیاده روی و ورزش را داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: همچنین فرد از این شرایط و فرصتی که فراهم شده است، برای انجام کارهای عقب افتاده ای که دارد استفاده کند و با اموراتی که به آنها علاقه دارد برای خودش مشغله ایجاد کند.
شخصی سازی اتفاقات و ایجاد یاس و ناامیدی در فرد
نیکزاد با بیان اینکه فرد می تواند با تغییر تکنیک های رفتاری تا حدی آرامش را برای خودش ایجاد کند، گفت: اما در خصوص تکنیک های شناختی، یعنی زمانی که فرد دچار افسردگی می شود، در واقع درگیر یک سری افکار منفی شده است که در قالب خطاهای ذهنی، فکر فرد را درگیر می کنند و فرد خود را مقصر تمام اتفاقات طول روز می داند که این شخصی سازی در واقع فرد را دچار ناامیدی و عذاب وجدان می کند.
وی یادآور شد: وقتی فرد درگیر این مسائل می شود، بهتر است، از طریق داشتن خواب و استراحت کافی، تغذیه مناسب، کتاب خواندن، تماس با همسالانش، این خطاهای ذهنی را رفع کند و با کار کردن روی خود واقعی اش، عزت نفس و اعتماد به نفسش را افزایش دهد.
نیکزاد با بیان اینکه براساس تاکیدات سازمان بهداشت جهانی در موضوع کرونا، خودمراقبتی در راس قرار دارد، گفت: فرد برای اینکه دچار یک بیماری نشود باید پیشگیری کند و خواب منظم شبانه، استراحت کافی، تغذیه مناسب و ورزش داشته باشد.
افسردگی والدین شاغل تهدید بزرگی برای فرزندانشان
این روانشناس بالینی با اشاره به اینکه افسردگی و غمگینی و نداشتن برنامه زندگی والدین شاغل تهدید بزرگی برای فرزندان خواهد بود، گفت: والدین شاغل در گام نخست باید مسائل و مشکلات محیط کار را وارد منزل نکنند و در طول روز چندین بار تماس تلفنی بگیرند که فرزند احساس امنیت و توجه داشته باشد، البته لازم نباید این تماس ها جنبه کنترلی داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این زمانی که پدر و مادر در منزل هستند باید با برنامه ریزی مناسب ورزش و بازی را در دستور اموراتشان قرار دهند زیرا تا حدی کارساز است.
پیش بینی حجم زیادی از افسردگی ها در افراد بعد از تمام شدن کرونا
رئیس اداره مشاوره دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی گفت: نباید از این موضوع غافل شد، که این بیماری ارتباط ما را با دنیای اطرافمان قطع کرده، بنابراین انتظار می بعد از تمام شدن این بیماری حجم زیادی از افراد در دنیا درگیر سه علائم اضطراب، احساس غمگینی و افسردگی خفیف خواهند بود.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه فرزندان نسبت به خبرگیری از والدینشان موظف هستند، گفت: در شرایط فعلی قطعا ارتباط تلفنی بهترین راهکار برای پرسیدن حالشان باشد، اما درزمانی که شرایط نرمال است با رعایت پروتکل ها به آنها سر بزنند و اینگونه نیست که کل ارتباط با خانواده قطع شود.
وی گفت: کما اینکه والدینی که به دور از فرزندانشان زندگی می کنند به خودی خود به سمت افسردگی خواهند رفت و از این واقعیت نباید فرار کرد، اما برای کاهش این افسردگی ها خودشان را مشغول امورات روزمره کنند که وقتشان پر شود.
نیکزاد اظهار داشت: برای گروه های سنی کودکان زیر 6 سال فرزند نباید اخبار یا خبرهایی را گوش دهد که بحث کرونا است اما برای عادی سازی، مادر یا پدر باید از طریق نقاشی ویروس کرونا آموزش داده شود، زیرا نباید به کودک دروغ گفت، بنابراین این آگاه سازی باید متناسب با سن فرد انجام شود که نتیجه عکس نداشته باشد.
تهیه و تنظیم گزارش: آرزو رحمانی
انتهای پیام/
پوستر کمپین عشاق حضرت محمد(ص) (۳ نظر)
احمدی نژاد در اتاق عمل+عکس (۲ نظر)
" ما می توانیم " / اینفوگرافی (۲ نظر)
همسر شاه مخلوع ایران مُرد (۱ نظر)
وزیر نیرو در لیست سیاه قرار گرفت (۱ نظر)
