داخلی صفحه سیاسی آرشيو يادداشت

یادداشت/رضا مومن زاده

شکست الگوی روابط ترکیه –آمریکا

روابط ترکیه با آمریکا طی هفته های اخیر تحت تاثیر حمایت پنتاگون از کودتاچیان دچار چالش شده است.

روابط ترکیه با آمریکا طی هفته های اخیر تحت تاثیر حمایت پنتاگون از کودتاچیان دچار چالش شده است. مقامات ترکیه بر این باورند که بخشی از نظامیان ترکیه با حمایت پنتاگون تشویق و تحریک به انجام کودتا علیه دولت اردوغان شدند. به همین دلیل نوک پیکان انتقادات خودشان را متوجه آمریکا ساختند. در مقابل، آمریکایی ها تاکنون از تعامل مثبت و سازنده با حکومت اردوغان به خصوص در زمینه تحویل فتح الله گولن  طفره می روند.

 

   نخستین نکته ای که در تحول مزبور نهفته و باید به آن توجه ویژه داشت آن است آمریکایی ها به واسطه استقرار پایگاه اینجرلیک در خاک ترکیه و ارتباط سیستمی که با بخش نظامی ترکیه دارند، این امکان را پیدا کردند تا از کودتاچیان حمایت نمایند. 

 

   با این وجود، پرسشی که وجود دارد آن است که چرا آمریکا به رغم هم پیمانی ترکیه با غرب و ناتو، اراده حمایت از کودتاچیان علیه دولت اردوغان را پیدا کرد؟ در پاسخ، به طور اجمالی      می توان گفت به نظر می رسد برخی از جنبه های سیاست خارجی دولت اردوغان طی سال های اخیر فاقد انطباق با اولویت های راهبردی آمریکا در منطقه بوده است. این در حالیست که اردوغان بیشترین تلاش و کوشش را به عمل آورده تا نقش نیابتی خود به آمریکا و غرب را اثبات نماید. 

 

   به عبارت دیگر، دولت آقای اردوغان طی 14 سال گذشته رویکردهای «ناسیونالیستی» و «نوعثمانی گری»  را به عنوان 2 رکن اساسی سیاست خارجی مورد توجه قرار داده و اگر چه هنوز نتوانسته است دستاوردهای قابل قبولی را در این چهارچوب کسب نماید، اما این جهت گیری ها در اکثر مواقع در تعارض با منافع منطقه ای آمریکا و غرب قرار گرفته و به صورت صریح با آن مقابله کرده اند. در واقع، غرب در نگاه  حداکثری خود، برای ترکیه نقش نیابتی قایل است و عضویت این کشور در ناتو را به عنوان یک امتیاز برای این نقش در نظر گرفته است.

 

   با عنایت به توضیحات فوق اکنون راحت تر می توان در مورد پیامدهای کودتای نافرجام از جنبه تاثیرگذاری بر روابط این کشور با آمریکا اظهار نظر کرد. بدین معنی که قطعا اردوغان در شرایط جدید پس از کودتا باید تلاش نماید تا آمریکایی ها به آینده دولت وی اعتماد نمایند. از طرف دیگر، در سیاست های منطقه ای از اولویت های آمریکایی فاصله نگیرد. این امر بدین معنی است که سیاست های جدیدی که اردوغان در منطقه در دستور کار قرار داده نمی تواند چندان پایدار باشد و در آینده با چالش های بزرگی در سیاست خارجی مواجه خواهد شد. ضمن اینکه سیاست های موازنه سازی وی در منطقه صرفا برای سنگین تر کردن وزن ترکیه برای امتیازگیری بیشتر از غرب و آمریکاست که معلوم نیست به نتیجه مطلوب برسد.