گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «زاهدنیوز»، در دنیای امروز، انرژی هستهای تنها محدود به عرصههای نظامی و صنایع سنگین نیست؛ بلکه به ابزاری راهبردی برای توسعه پایدار کشورها تبدیل شده است.
از تولید داروهای حیاتی و درمان بیماریهای صعبالعلاج گرفته تا افزایش بهرهوری در کشاورزی، صنعت و منابع طبیعی، این فناوری نقشی کلیدی در ارتقای کیفیت زندگی انسانها ایفا میکند.
در ایران نیز طی سالهای اخیر، نگاه به انرژی هستهای از زاویهای علمی و کاربردی گسترش یافته و در مسیر بومیسازی و بهرهگیری صلحآمیز از آن، گامهای موثری برداشته شده است.
در این مسیر، بخش کشاورزی از جمله حوزههایی است که ظرفیت بالایی برای بهرهبرداری از فناوری هستهای دارد. اصلاح نژاد گیاهان مقاوم به خشکی و شوری، کنترل آفات و بیماریها، افزایش راندمان مصرف آب و کود، و حتی حفظ منابع طبیعی از جمله کاربردهایی است که اهمیت این دانش را دوچندان میسازد.
در این راستا، خبرنگار ما با شیرعلی کوهکن، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سیستان و بلوچستان، گفتگو تفصیلی انجام داده است تا ابعاد مختلف کاربرد انرژی هستهای در کشاورزی، دستاوردهای بهدستآمده و چشمانداز آینده این حوزه را مورد بررسی قرار دهد.
از فناوری هستهای در کشاورزی چه استفادههای میشود؟
به دلیل عدم آگاهی عمومی، متأسفانه ذهن بسیاری از مردم تنها به سمت کاربردهای نظامی این فناوری رفته است؛ در حالی که انرژی هستهای در بسیاری از زمینههای مورد نیاز بشر قابل استفاده است. یکی از مهمترین آنها کشاورزی است که امروز در جهان گسترش زیادی یافته و در کشور ما نیز گرچه هنوز نوپاست، اما در مسیر رشد قرار دارد.
آغاز این مسیر در کشور به این دلیل بود که قدرتهای بیگانه تلاش کردند ملت ما را از این دانش و فناوری محروم کنند. به همین دلیل پژوهشگران ایرانی در مسیر بومیسازی و استفاده صلحآمیز از این دانش حرکت کردند و اکنون نتایج ارزشمندی بهدست آمده است.
مهمترین حوزههای کاربرد انرژی هستهای در کشاورزی چیست؟
یکی از مهمترین حوزهها، اصلاح ارقام و نژادهای گیاهی است. با استفاده از پرتوها میتوان ارقام جدیدی از محصولات زراعی و باغی تولید کرد که در برابر خشکی، شوری و آفات مقاوم باشند. این روش کمک میکند صفات مطلوب با سرعت بیشتری در گیاه تثبیت شود.
از دیگر کاربردها میتوان به کنترل آفات و بیماریها، ضدعفونی محصولات پس از برداشت، تشخیص سریع بیماریهای گیاهی و دامی، بهبود کیفیت آبزیان، کاهش آلودگیهای میکروبی و افزایش راندمان مصرف کود و سم اشاره کرد. همچنین با استفاده از نوترونسنجی میتوان میزان رطوبت خاک را اندازه گرفت و بر اساس آن مصرف آب را بهینه کرد که به حفاظت از منابع آب و خاک کمک زیادی میکند.
با توجه به کمآبی کشور، آیا این فناوری میتواند راهحلی برای بحران آب باشد؟
بله، استفاده از فناوری هستهای در مدیریت منابع آب نقش مهمی دارد. از طریق روشهای نوترونی میتوان میزان دقیق رطوبت خاک را سنجید و زمان آبیاری را بهدرستی تنظیم کرد. از طرفی، تولید ارقام مقاوم به خشکی و شوری باعث کاهش مصرف آب میشود. این فناوری بومی است و وابستگی ندارد؛ بنابراین میتوان آن را در سراسر کشور بهویژه در مناطق کمآب به کار گرفت.
در مورد خطرات احتمالی این فناوری برای انسان و محیط توضیح دهید:
هر فناوری اگر بدون رعایت اصول ایمنی استفاده شود، ممکن است آسیبزا باشد. اما در کاربردهای کشاورزی، پس از طی مراحل پرتودهی و فرآوری، محصول کاملاً ایمن است. همانطور که در رادیولوژی هنگام عکسبرداری از اشعه استفاده میشود ولی پس از انجام کار هیچ خطری برای استفاده از آن عکس باقی نمیماند، در محصولات کشاورزی نیز تابش تنها در مرحله اصلاح یا ضدعفونی استفاده میشود و اثری از آن در محصول نهایی باقی نمیماند.
آیا فناوری هستهای غیر از کاربرد نظامی منافعی برای جامعه دارد؟
این علم و فناوری، نیاز روز کشور است و نمیتوان از آن چشم پوشی کرد. بخش نظامی، تنها قسمت کوچکی از آن است و ما هیچگاه به سمت استفاده نظامی نرفتهایم. در مقابل، کشورهای غربی خود از آن در امور نظامی استفاده کردهاند اما مانع بهرهمندی ایران از کاربردهای صلحآمیز آن میشوند.
انرژی هستهای در بخشهای مختلف از جمله کشاورزی، پزشکی، صنعت و حملونقل به کار میرود. بسیاری از بیماریها و سرطانها با استفاده از انرژی هستهای درمان میشوند و تولید رادیوداروها یکی از مهمترین نیازهای مردم است.
در زمینه رادیوداروها چه پیشرفتهایی داشتهایم؟
زمانی که کشور به این داروها نیاز داشت، کشورهای دیگر از دادن آن خودداری میکردند و بیماران با کمبود مواجه میشدند. اما امروز متخصصان داخلی توانستهاند رادیوداروها را در داخل کشور تولید کنند و نیاز جامعه تا حد زیادی برطرف شده است. این موضوع، دستاورد بزرگی در مسیر خودکفایی و استقلال علمی کشور است.
جمعبندی شما از جایگاه این فناوری در آینده کشور چیست؟
انرژی هستهای و کاربردهای آن رو به گسترش است و در بسیاری از زمینهها که هنوز بهطور کامل شناخته نشده، قابل استفاده خواهد بود. همه کشورها به این دانش نیاز دارند؛ کشوری که از آن بیبهره باشد، در نهایت محتاج دیگران میشود. اگر این منابع در دست دشمنان باشد، در زمان نیاز در اختیار ما قرار نخواهند داد.بنابراین باید با تمام توان به سمت بومیسازی و توسعه کاربردهای صلحآمیز انرژی هستهای حرکت کنیم تا کشور از منافع آن بهرهمند شود.
انتهای خبر/
