به گزارش زاهدانه ، برخورداري از دانش و فناوري فضايي يکي از برتري‌هاي کشورمان در جامعه‌ي جهاني است که هر روز نيز شاهد پيشرفت‌هايي در اين زمينه هستيم.
ايران هشتمين کشوري است که به فضا ماهواره فرستاد. اولين ماهواره، سينا-1 در سال 84 به کمک روسيه ساخته و به فضا پرتاب شد. البته پيش از اين نيز طرح ماهواره زهره در دهه 70 مورد بررسي قرار گرفت و ساخته شد. پس از قرار دادن ماهواره امید در فضا نيز 15 اسفند به نام روز ملی فناوری فضایی نامگذاری گردید هر ساله چندین ماهواره جدید رونمایی مي‌شود.
در اين گزارش نگاهي گذرا به تاريخچه‌ي ماهواره هاي ايراني خواهيم داشت.
* اميد امید اولین ماهواره بومی کشور است که تمام مراحل طراحی، ساخت و تزریق در مدار آن توسط دانشمندان ايراني انجام شد. "سفیر-1آ" ماهواره بر تماماً ايراني که اميد را به فضا برد، باعث ثبت ایران به عنوان هشتمین کشور در باشگاه فضایی جهان شد.
اميد 27 کیلوگرم و مکعبی شکل با اضلاع 40 سانتیمتر است و تنها دارای زیرسامانههای مخابراتی برای برقراری ارتباط با ایستگاههای زمینی و دریافت و ارسال پیام مي‌باشد که همه‌ي ایستگاههای زمینی دریافت و ارسال داده و کنترل و فرماندهی آن نیز توسط دانشمندان و مهندسان کشورمان ساخته شد. این ماهواره توان خود را از باتریهای داخلی کسب مي‌کرد و مأموریت اميد پس از 80 روز که بیشتر از حد انتظار هم بود با کاهش ارتفاع و برخورد با جو با موفقيت به اتمام رسيد.
* رصد-1 ماهواره دانشجویی رصد-1 با 15.3 کیلوگرم وزن و شکلی استوانه‌ای و مقطع 8 ضلعی با اضلاع 10 سانتیمتری، شرايط آزمودن چند فناوری جدید نسبت به امید را فراهم نمود. استفاده از سلول‌های خورشیدی برای تأمین توان در کنار باتریهای داخلی، برخورداری از محموله تصویربرداری، استفاده از بوم گرادیان جاذبه برای ایجاد پایداری و عملگر مغناطیسی از جمله برتري‌هاي رصد-1 به شمار ميرود.
چشم هاي رصد دارای توان تفکیک 150 متري بود. در واقع هر عکس این دوربین محوطهای 70 * 70 کیلومتری را پوشش میداد. که برای کاربردهای عمومی مانند بررسی پوشش گیاهی در یک منطقه وسیع، بررسی وضعیت ابرها، شناسایی محدودهای آتشسوزی و منابع آبهای سطحی مناسب است.
این ماهواره نیز با سفیر-1آ به مدار حمل شد و پس از حدود 45 روز با دستیابی مناسب به اهداف تعیین شده به کار خود پایان داد.
* نويد علم و صنعت نويد هم مانند رصد يک ماهواره‌ي دانشجويي محسوب مي‌شود. اين ماهواره مانند امید مکعبی شکل با ابعاد 50 سانتیمتر بود، 48 کیلوگرم وزن داشت و ضمن برخورداری از سلول‌های خورشیدی برای تأمین توان، دارای محموله تصویربرداری نیز بود.
این بار با نمونه ارتقاء یافته سفیر یعنی «سفیر-1بی» این ماهواره سنگینتر را به مدار رساند. اين ماهواره دارای قابلیت ذخیره و ارسال تصویر و همچنین ارسال بیدرنگ داده نیز بود. از تفاوتهای مهم نوید با رصد میتوان به روش متفاوت پایدارسازی و کنترل وضعیت آن اشاره کرد که با روش چرخان صورت گرفته است. برای تعیین وضعیت ماهواره نیز از حسگرهای دقیق و مختلفی در نوید استفاده شد.
* فجر ماهواره فجر توسط گروه فضایی شرکت صنایع الکترونیک ایران(صاایران) و با همکاری بخش‌های خصوصی و دانشگاهی کشور توسعه یافته است. ماهواره فجر از شکل هندسی شش ضلعی با ارتفاع 49 سانتیمتر و عرض 35 سانتیمتر برخودار بوده و نزدیک به 60 کیلوگرم جرم دارد. فجر نسبت به امید دو برابر و نسبت به رصد-1 سه تا چهار برابر و نسبت به نوید علم و صنعت حدود 10 تا 20 درصد سنگین تر است.
از ویژگی‌های مهم این ماهواره ایرانی، دوربین بسیار پیشرفته آن است که تصاویر دریافت شونده قابل استفاده در مراکز مختلف خواهد بود. روی بدنه ماهواره فجر سلول‌های خورشیدی به کار رفته است که با تأمین توان از نور خورشید و شارژ باتری‌ها نقش مؤثری در افزایش عمر کاری آن به یکسال و نیم داشته است.
* طلوعِ ماهواره طلوع که نمونه مهندسی آن در 14 بهمن ماه 1388 و روز صنعت فضایی رونمایی شد دارای شکلی استوانه‌ای با ارتفاع 100 سانتیمتر و مقطع 6 ضلعی با عرض 86 سانتیمتر است. این ماهواره در ارتفاع حدود 500 کیلومتری زمین در مداری دایروی و با شیب 55 درجه مستقر خواهد شد و عمر مداری آن 2 تا 3 سال برآورد می‌شود
طلوع دارای یک دوربین تک طیفی با تفکیک پذیری بهتر از 50 متر است. این ماهواره با دو حالت ارسال بیدرنگ دادهها یا ذخیره و ارسال آنها و در باند فرکانسی L برای تصاویر و باندهای UHF و VHF برای TT&C عمل مینماید.
کاربردهای ماهواره طلوع را با توجه به محموله موجود در آن میتوان نقشه برداری زمین در مقیاس بزرگ، مطالعه و بررسی حوضچههای آبی و دریا، مشاهده گسترش شهرها، تخریب منابع طبیعی، بررسی علوم کشاورزی و جنگلی، مشاهده پوشش ابرها، پراکندگی انسانی، ارزیابی بلایای طبیعی نظیر زمین لرزه، سیل و آتشسوزی بیان کرد. انرژی این ماهواره را آرایههای خورشیدی بر روی بدنه و باتریهای ثانویه تأمین می کند.
* ماهواره ظفر علم و صنعت ظفر ماهوارهای مکعبی شکل با ارتفاع 80 و مقطع 63 * 63 سانتیمتر است. این ماهواره حدود 90 تا 100 کیلوگرمی در مدار دایروی 500 کیلومتری با شیب 55 درجه مستقر خواهد شد. علاوه بر برتریهای فراوان نسبت به ماهواره قبلی دانشگاه علم و صنعت یعنی نوید، ظفر تفاوتهایی نسبت به طلوع-1 هم دارد که از آن جمله میتوان به برخورداری از 4 دوربین اشاره کرد.
این ماهواره دارای سه دوربین رنگی با رزولوشن 80 متر و طیف نور سبز، قرمز و نزدیک قرمز و یک دوربین پانکروماتیک با رزولوشن 750 متر است و طول عمر مداری این ماهواره بین 1.5 تا 3 سال برآورد می‌شود. ظفر نسبت به نوید، 5 برابر قدرت تفکیک بهتر در تصاویر، 3 برابر دقت کنترل وضعیت بهتر، نرخ ارسال در زمینه دادههای تصویری 15 برابر، برای دادههای دورسنج 13.7 برابر و برای تلهکامند نیز 8.1 برابر بیشتر و سریعتری دارد.
ماهواره دانشگاه امیرکبیر ساخت ماهواره آتست (AutSat) از سال 86 در راستای اکتساب فناوریهای گوناگون مورد نیاز برای ماهوارههای عملیاتی آغاز گردید و نمونه مهندسی آن در بهمن ماه 1389 رونمایی شد. این ماهواره هم از نوع سنجش از دور بوده و هدف اصلی آن رصد زمین، تشخیص پوششهای گیاهی و تصویربرداری توسط 4 دوربین تعبیه شده در آن است.
این ماهواره حدوداً 80 کیلوگرمی که در ابتدا قرار بود در مدار قطبی 98 درجه قرار گیرد به دلیل عدم فراهم شدن امکان پرتاب توسط پرتابگرهای خارجی با اعمال تغییراتی قابلیت قرارگیری در مدار با شیب 55 درجه را پیدا کرد و در نتیجه به فهرست مسافران ماهواره بر سیمرغ از پایگاه پرتاب جدید افزوده شد.
* ماهواره ایران ست-1 یکی دیگر از ماهوارههای مهمی که توسط ماهوارهبر سیمرغ به فضا راهی خواهد شد ماهواره مخابراتی «ایران ست-1» است. این ماهواره به عنوان گام اول در مسیر دستیابی ایران به ماهواره مخابراتی قابل استقرار در مدار زمین آهنگ است و فعلاً پرتاب آن برای سال 1395 برنامهریزی شده است.
ایران ست-1 با جرم حدوداً 70 کیلوگرمی توسط ماهوارهبر سیمرغ به مدار 250 کیلومتری منتقل خواهد شد و پس از رسیدن ماهواره به شرایط مناسب با بهرهگیری از پیشران گاز سرد موجود در داخل خود با شیب مداری 10درجه به مدار 11هزار کیلومتری منتقل شده و در این مدار مستقر می‌شود.
در ارتفاع فوق ایران ست-1 قابلیت پخش روزانه در حدود دو ساعت برنامه تلویزیونی را خواهد داشت. مأموریت دیگر این ماهواره آزمودن سامانههای مقابله با تشعشات فضایی است.
انتهای پیام/
